Postępowanie upominawcze, nakazowe i elektroniczne postępowanie upominawcze dotyczą roszczeń pieniężnych. Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wprowadzają regulacje określające m.in. tryb, zasady i koszty postępowania upominawczego, nakazowego i EPU.
- Jakie są między nimi różnice?
- Jakie korzyści wiążą się z określonymi postępowaniami?
Postępowanie upominawcze
Postępowanie upominawcze regulowane jest przez Kodeks postępowania cywilnego i zmierza do egzekucji przez wierzyciela wysuwającego roszczenie niekwestionowane przez dłużnika. Należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych. Sprawy rozpoznaję się bez wysłuchiwania strony pozwanej z wykorzystaniem samej treści pozwu. Po ustaleniu merytorycznej zasadności żądania sąd lub referendarz wydaje nakaz zapłaty i przesyła go dłużnikowi. Ten, może wnieść sprzeciw – wtedy sąd rozpoznaje sprawę na ogólnych przepisach. Jeżeli zaś sąd po wniesieniu pozwu stwierdzi, że nie ma podstaw do wydania nakazu zapłaty, od razu sprawa kierowana jest na klasyczną drogę postępowania cywilnego.
Koszty postępowania upominawczego
W przypadku postępowania upominawczego, pobiera się opłatę w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu w przypadku, gdy wynosi on powyżej 20 tys zł. Przy niższych kwotach pobiera się opłatę stałą w zależności od wielkości roszczenia.
- do 500 złotych – 30 złotych;
- 500 do 1500 złotych – 100 złotych,
- 1500 do 4000 złotych – 200 złotych,
- 4000 do 7500 złotych – 400 złotych,
- 7500 do 10000 złotych – 500 złotych,
- 10000 do 15000 złotych – 750 złotych,
- 15000 do 20000 złotych – 1 000 złotych.
Elektroniczne postępowanie upominawcze
EPU dotyczy roszczeń pieniężnych i zostało wprowadzone jako odrębne postępowanie. Stosowane jest w sprawach, w których stan faktyczny nie jest skomplikowany i nie wymaga fizycznego przeprowadzania postępowania dowodowego. Forma ta obowiązuje na całym terytorium Polski – nie ma znaczenia miejsce zamieszkania pozwanego ani powoda. Strona wnosząca pozew powołuje dowody (ale ich nie załącza) drogą elektroniczną. Pozwany może natomiast bronić się w formie tradycyjnej – z wykorzystaniem usług pocztowych. Nakaz zapłaty wydany w elektronicznym postępowaniu upominawczym wraz z klauzulą wykonalności mają wyłącznie formę cyfrową. Na jego podstawie można złożyć wniosek o wszczęcie egzekucji (również online).
Koszty elektronicznego postępowania upominawczego
W przypadku EPU opłata jest naliczana proporcjonalnie do wartości przedmiotu sporu określonego w pozwie. Jej wartość wynosi 1/4 opłaty od pozwu w „klasycznych” sprawach (czyli w postępowaniu nakazowym i upominawczym), jeżeli wartość przedmiotu sporu wynosi poniżej 20 tys. złotych. Przykładowo, gdy wartość przedmiotu sporu to kwota między 4000 zł a 7500 zł, opłata wynosi 100 zł. Powyżej tej kwoty, opłata wynosi 1,25% wartości przedmiotu sporu. Opłata nie może być jednak niższa niż 30 zł. Musi być uiszczona przelewem internetowym lub kartą płatniczą, aby umożliwić weryfikację i identyfikację płatności. Opłacony pozew wywołuje skutki prawne, rozpoczyna postępowanie i po otrzymaniu numeru trafia do akt. W przypadku cofnięcia pozwu we właściwym czasie, możliwy jest zwrot opłaty.
Postępowanie nakazowe
Postępowanie nakazowe w wielu kwestiach przypomina postępowanie upominawcze. Dotyczy ono jednak nie tylko roszczeń pieniężnych, ale również świadczenia innych rzeczy zamiennych. Ponadto, w przypadku postępowania nakazowego, sąd wydaje nakaz zapłaty na podstawie załączonych dokumentów, np.:
- dokumentu urzędowego,
- zaakceptowanego przez dłużnika rachunku, np. faktura VAT z podpisem dłużnika,
- wezwania dłużnika do zapłaty.
Wydany nakaz stanowi w tym przypadku tytuł zabezpieczenia i podlega wykonaniu bez zaopatrywania go w klauzulę wykonalności. Od nakazu można wnieść zarzuty. Skutkuje to przekazaniem sprawy do trybu zwykłego.
Koszty postępowania nakazowego
Postępowania nakazowe jest jednak tańsze dla wierzyciela. Wiąże się z pobraniem opłaty w wysokości 1,25% wartości przedmiotu sporu w przypadku wartości przedmiotu sporu powyżej 20 tys. zł. Przy niższych kwotach, identycznie jak postępowaniu upominawczym wykorzystuje się tabelę opłat stałych:
- do 500 złotych – 30 złotych;
- 500 do 1500 złotych – 100 złotych,
- 1500 do 4000 złotych – 200 złotych,
- 4000 do 7500 złotych – 400 złotych,
- 7500 do 10000 złotych – 500 złotych,
- 10000 do 15000 złotych – 750 złotych,
- 15000 do 20000 złotych – 1 000 złotych.
Koszty zastępstwa procesowego
Dodatkowo, jeżeli przy prowadzeniu ww. spraw, korzystamy z usług prawnika, dochodzi jego wynagrodzenie. Minimalne stawki określone są przez odpowiednie akty prawne. Warto wiedzieć, że w postępowaniu upominawczym, EPU oraz nakazowym, stawki wynagrodzenia adwokata są niższe niż standardowo. Są zależne od wartości przedmiotu sporu i wynoszą:
- do 500 zł – 60 złotych,
- 500 zł do 1500 zł – 180 złotych,
- 1500 zł do 5000 zł – 600 złotych,
- 5000 zł do 10 000 zł – 1200 złotych,
- 10 000 zł do 50 000 zł – 2400 złotych,
- 50 000 zł do 200 000 zł – 3600 złotych,
- 200 000 zł – 7200 złotych.
